Laboratorija za istraživanje prirasta i biomonitoring

Laboratorija je opremljena specifičnim instrumentima i uređajima koji su neophodni za prikupljanje, obradu i premer uzoraka za rekonstrukciju rasta i prirasta stabala, kao i za efikasnu realizaciju premera oglednih površina. za kvalitetan rad laboratorije zaslužan je uigran tim od 4 člana koji su osposobljeni za rad na konkretnim zadacima.

Visok stepen opremljenosti i obučenosti kadra laboratorije omogućavaju primenu najsavremenijih metoda kvantitativne analize rasta i prirasta uz poštovanje svih procedura i mera zaštite na radu. Analiza rasta stabala i/ili premer izvrtaka predstavlja važan deo praktične nastave koji studenti različitih nivoa studija realizuju pod vođstvom mentora. pored obrazovne namene, laboratorija poseduje i značajne kapacitete za pružanje komercijalnih usluga neophodnih za sprovođenje raznovrsnih stručnih i naučnih projekata iz oblasti šumarstva i zaštite prirode.

Jedinstvena baza podataka laboratorije sadrži podatke o rastu preko pet stotina dominantnih stabala i više od osam hiljada hronologija radijalnog prirasta različitih vrsta drveća rasprostranjenih u sastojinama širom zemlje. Najduže hronologije radijalnog prirasta sežu i preko 400 godina u prošlost.

Rekonstrukcija dinamike rasta pojedinih vrsta drveća u fokusu je naučnoistraživačkih aktivnosti usmerenih na modelovanje i mapiranje karakteristika rasta stabala i sastojina u zavisnosti od uticaja faktora kao što su uslovi staništa (klima, zemljište i reljef), razvojna faza, poreklo, izgrađenost sastojina, zdravstveno stanje stabala i uzgojno-gazdinske mere. Saznanja proizašla iz ovakvih analiza od ključnog su značaja za unapređenje prakse prirodi bliskog gazdovanja šumama. informacije o karakteristikama rasta omogućavaju postavljanje realnih ciljeva u konkretnim sastojinskim situacijama na terenu i predstavljaju osnov za uspostavljanje optimalnog gazdinskog tretmana usmerenog na očuvanje biodiverziteta i stabilnosti šumskih ekosistema.

Specifična oprema i procedure omogućavaju da se u sklopu rada laboratorije realizuju različiti vidovi dendrohronoloških istraživanja prstenova prirasta.

Na osnovu širine godova kao bioindikatora vitalnosti stabala moguće je steći niz saznanja o delovanju različitih stimulativnih i ometajućih faktora na šume i šumske ekosisteme. rezultati ovakvih analizu su od izuzetnog značaja za očuvanje i zaštitu prirode.

U okviru rada laboratorije sproveden je veći broj analiza načina uticaja klime u na rast i prirast u prošlosti (dendroklimatološka istraživanja), kao i davanje prognoze rasta u budućnosti u odnosu na različite predikcije scenarija klimatskih promena. na bazi hronologija radijalnog prirasta vršeno je i utvrđivanje cikličnosti pojavljivanja i stepena šteta nastalih usled požara ili aktivnosti štetočina entomološkog i fitopatološkog karaktera.

Laboratorija uspešno pruža usluge utvrđivanje starosti i zdravstvenog stanja pojedinačnih stabala i sastojina, kao i detekciju truleži, šupljina i anatomskih karakteristika drveta unutrašnjim delovima debla i grana dubećih stabala. Na osnovu referentnih hronologija, laboratorija vrši analizu i daje nalaze vezane za utvrđivanja vremena seče stabala, kao i ustanovljenje starosti građevina sa drvenim elementima.