Katedra gajenja šuma

Šef Katedre Gajenja šuma: dr Violeta Babić, redovni profesor
Zamenik šefa Katedre: dr Branko Kanjevac, docent
Sekretar Katedre:

Istorijat razvoja katedre

Katedra gajenja šuma, kao jedna od osnovnih organizacionih jedinica Šumarskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, kao i osnovnih nastavnih i naučnih jedinica užestručnih predmeta i naučnih disciplina šumarstva, ima dugu tradiciju. Od samog osnivanja Šumarskog odseka tadašnjeg Poljoprivredno-šumarskog fakulteta (1920. god.) formiran je i Zavod za podizanje, gajenje i zaštitu šuma sa lovarstvom. Kasnijim razvojem Fakulteta, njegovom transformacijom i osnivanjem samostalnog Šumarskog fakulteta 1949. godine, menjaju se broj i nazivi predmeta u sastavu Katedre.

Zakonom o Univerzitetu iz 1930. godine jedan od ukupno 18 zavoda Poljoprivredno-šumarskog fakulteta (pretežno zajedničkih predmeta) je i Zavod za podizanje, gajenje i zaštitu šuma sa lovarstvom. Od stručnih predmeta u okviru zavoda navode se: Botanika – opšta i specijalna; Agrogeologija sa mineralogijom i petrografijom; Meteorologija sa klimatologijom; Pedologija; Dendrologija i anatomija drveta; Podizanje i gajenje šuma; Zaštita šuma; Lovarstvo.

Uredbom iz 1939. god. na Poljoprivredno-šumarskom fakultetu formirane su katedre. Opštom Uredbom o Univerzitetima iz 1942. godine Šumarski odsek ima tri katedre: Podizanje i gajenje šuma, Uređenje šuma, Iskorišćavanje šuma, sa ukupno 15 stručnih predmeta. Ostali predmeti bili su u okviru odgovarajućih katedara Poljoprivrednog fakulteta. U prvim godinama posle završetka Drugog svetskog rata za novoupisane generacije studenata, počevši od školske 1945/46. godine, nastava se (sa težnjom da se usmeravanjem „produbljavaju” biološka i tehničko-tehnološka komponenta šumarstva) odvijala u sledeća dva smera: Šumsko-uzgojni smer; Šumsko-industrijski smer.

U okviru Šumsko-uzgojnog smera od predmeta Katedre Podizanje i gajenje šuma slušaju se predmeti: Botanika; Petrografija sa geologijom; Dendrologija; Pedologija; Meteorologija sa klimatologijom; Anatomija drveta; Ishrana bilja; Šumske kulture; Gajenje šuma; Šumske melioracije; Zaštita šuma. Od školske 1952/53. godine u sastav Katedre uvodi se novi predmet: Fitocenologija.

Odredbama prvog Statuta Šumarskog fakulteta iz 1956. godine formirana su dva odseka: Opšti šumarski i Drvno‑industrijski. Na Šumarskom odseku, u sastavu Katedre gajenja su sledeći nastavni predmeti: Gajenje šuma; Dendrologija sa fitocenologijom; Anatomija drveta; Pedologija; Botanika; Meteorologija sa klimatologijom. Na fakultetu se izvodi nastava za naučno usavršavanje, odnosno, pripremu doktorata i iz naučne discipline: Obnova i gajenje šuma.

Statutom Šumarskog fakulteta iz 1960. god. na Šumarskom fakultetu formiraju se 5 odseka. U okviru Šumarskog odseka Katedra gajenja šuma sastoji se od sledećih nastavnih predmeta: Gajenje šuma; Dendrologija sa fitocenologijom; Ishrana biljaka sa mikrobiologijom; Šumarska pedologija; Petrografija sa geologijom; Meteorologija sa klimatologijom; Osnovi gajenja i uređivanja šuma (na Odseku za ozelenjavanje naselja i Odseku za eroziju i bujice). Izmenom i dopunom Statuta Šumarskog fakulteta iz 1961. godine, u cilju izdvajanja ostalih delatnosti šumarstva u praksi od klasičnog delokruga rada šumarskih stručnjaka, Šumarski odsek je podeljen na dva: Odsek za Gajenje šuma; Odsek za eksploataciju šuma.

Statutom Šumarskog fakulteta iz 1974. god., u skladu sa Zakonom o udruženom radu (ZUR), na Šumarskom fakultetu formiraju se samoupravni instituti, a 1977. i 1978. god., u skladu sa ZUR-om, navedeni instituti na Šumarskom fakultetu postaju Osnovne organizacije udruženog rada (OOUR). Među njima je i OOUR Institut za šumarstvo, u okviru koga je Katedra gajenja šuma sa navedenim nastavnim predmetima, i uvedenim novim predmetom: Proučavanje i unapređivanje životne sredine. Iz oblasti gajenja šuma obavlja se i poslediplomska nastava za sticanje akademskog stepena: magistra i specijaliste. Iz ove oblasti radi se i doktorat.

Odredbama Statuta Šumarskog fakulteta iz 1983. god. uvode se fakultativni, tj. izborni predmeti. Katedra gajenja šuma sastoji se iz nastavnih predmeta: Petrografija sa geologijom; Meteorologija sa klimatologijom; Pedologija; Gajenje šuma; Dendrologija sa fitocenologijom; Šumarstvo u pejzažnoj arhitekturi (na Institutu za pejzažnu arhitekturu). Novouvedeni fakultativni predmeti u sastavu Katedre su: Tipologija šuma; Melioracije šuma. Iz oblasti gajenja šuma obavlja se poslediplomska nastava a radi se i doktorat. Gajenje šuma je obavezan predmet na poslediplomskoj nastavi iz oblasti uređivanja šuma. Statutom Šumarskog fakulteta iz 1988. god. dolazi do promene programa predmeta Meteorologija sa klimatologijom i ona prelazi u predmet Šumarska ekoklimatologija, ukidaju se OOUR-i i Šumarski fakultet se ponovo organizuje kao jedinstvena obrazovno-naučna institucija, koja obavlja nastavnu i naučnoistraživačku delatnost u okviru odseka: Odsek za šumarstvo; Odsek za obradu drveta; Odsek za hortikulturu; Odsek za zaštitu od erozije. Ovakav oblik organizacije zadržan je do danas, sa određenim promenama naziva odseka, odnosno smerova.

Statutom Šumarskog fakulteta iz 1998. god. Katedra gajenja šuma se deli, i formiraju se dve katedre: Katedra gajenja šuma i Katedra ekologije šuma, koju čini većina nastavnih predmeta koji su od formiranja samostalnog Šumarskog fakulteta pripadali Katedri gajenja šuma. Katedru gajenja šuma posle toga čine sledeći nastavni predmeti: Gajenje šuma; Šumarske melioracije. Predmeti se predaju i na Smeru za zaštitu od erozije. Iz oblasti gajenja šuma obavljaju se magistarske studije, specijalističke studije, a radi se i doktorat.

Statutom Šumarskog fakulteta iz 2002. god., na osnovu novog Zakona o Univerzitetu, ponovo se na Šumarskom fakultetu formiraju odseci. Katedra Gajenja šuma tada se sastojala od sledećih nastavnih predmeta: Gajenje šuma 1 (predavan je i na Odseku za zaštitu od erozije); Šumarska ekoklimatologija; Gajenje šuma 2 (Šumarske melioracije).

Statutom Šumarskog fakulteta iz 2006. god., koji je usaglašen sa novim Zakonom o visokom obrazovanju (ZOVO), uvodi se Bolonjski sistem obrazovanja (Bolonja 1). Izvodi se nastava na osnovnim studijama (Bachelor), koje traju 4 godine, master studijama (Master), koje traju 1 godinu, i doktorskim studijama, sa trajanjem od 3 godine, u okviru odgovarajućih studijskih programa na odsecima. Katedra gajenja šuma sadrži sledeće nastavne predmete: Šumarska ekoklimatologija; Ekologija gajenja šuma i Gajenje šuma I; Ekologija gajenja šuma (na Odseku za ekološki inženjering u zaštiti zemljišnih i vodnih resursa); Gajenje šuma II; Gajenje šuma po nameni (master studije); Modelovanje i GIS u gajenju šuma (master studije). U okviru master studija postoji poseban modul: Gajenje šuma, biljna proizvodnja, zaštita i ekologija.

U skladu sa ZOVO, u postupku akreditacije novih studijskih programa 2008. god. (Bolonja 2) uvedeni su izborni predmeti. Pored navedenih, na Katedri gajenja šuma uveden je izborni predmet Gajenje šuma posebne namene. Obrazuju se uže naučne oblasti, a UNO Gajenje šuma čine isti nastavni predmeti.

Prvi završni rad na Šumarskom fakultetu po Bolonjskom sistemu obrazovanja urađen je i odbranjen iz uže naučne oblasti Gajenje šuma – Vladimir Vasić (rad odbranjen 2010. god. ‒ mentor prof. dr Milun Krstić). Prvi master rad na Šumarskom fakultetu urađen je i odbranjen iz uže naučne oblasti Gajenje šuma – Srđan Keren (rad odbranjen 2010. god. ‒ mentor prof. dr Milun Krstić).

Novom akreditacijom studijskih programa 2013. god (Bolonja 3) izvršena je izmena i dopuna Studijskog programa Šumarstvo, tako da se u okviru uže naučne oblasti Gajenje šuma odvija nastava na osnovnim, master i doktorskim studijama u okviru većeg broja nastavnih disciplina.