Katedra za protiverozionu geotehniku
Šef Katedre: dr Nikola Živanović
Zamenik šefa Katedre: dr Nenad Marić
Sekretar Katedre:
Katedra za protiverozionu geotehniku je osnovana 1997. godine na inicijativu dr Tiosava Todorovića, redovnog profesora, koji je od osnivanja bio šef Katedre do svog odlaska u penziju 2006. godine. Potreba za formiranje Katedre javila zbog proučavanja fizičko-mehaničkih osobina zemljišta, mehanizma nastanka erozionih procesa, uzajamnog uticaja podzemnih voda i karakteristika zemljišta, kao i specifičnih uslova projektovanja i izgradnje objekata u bujičarstvu i protiverozionim radovima. Od osnivanja na katedri su bili predmeti: Osnovi geotehnike u bujičarstvu, Hidrogeologija sa geomorfologijom, Materijali u protiverozionim radovima, Organizacija i mehanizacija u protiverozionim radovima i Hidraulika sa hidrologijom. Odlukom Nastavno‑naučnog veća 1998. godine na Katedri je osnovan poslediplomski kurs pod nazivom Protiveroziona geotehnika. Nastava na poslediplomskom kursu je bila organizovana u dva pod kursa, Hidraulika sa hidrologijom bujičnih tokova i Protiveroziona geotehnika, sa odgovarajućim izbornim predmetima. Od 2000. godine do danas na Katedri se nalaze predmeti Osnovi geotehnike u bujičarstvu, hidrogeologija sa geomorfologijom, Materijali u protiverozionim radovima, a od novijih datuma i određeni broj izbornih predmeta na svim nivoima nastavnog programa. Predmeti koji se izučavaju na Katedri u neposrednoj su vezi sa erozionim, bujičnim procesima i ekološkim inženjeringom u zaštiti zemljišnih i vodnih resursa. Budućim inženjerima pružaju neophodna znanja o uslovima istraživanja, projektovanja i izgradnje objekata u bujičarskim, protiverozionim radovima i ekološkom inženjeringu u zaštiti zemljišnih i vodnih resursa.
Prioriteti Katedre za protiverozionu geotehniku su, kako u naučnom tako i u praktičnom smislu, izučavanje i definisanje metoda ekološkog inženjeringa neophodnog za zaštitu zemljišta od erozije i zaštitu i ulogu voda freatske izdani u šumskim ekosistemima.
Kroz naučnoistraživačku delatnost na Katedri su se do sada proučavale sledeće tematike: fizičke karakteristike zemljišta i korelativna veza sa erozionim procesima; unutrašnja erozija; podzemne vode sa aspekta njihovog korišćenja i zaštite od njihovog neželjenog dejstva, fizika zemljišta šumskih ekosistema; vode freatske izdani i njihov značaj za šumske ekosisteme, konsolidacija i stabilizacija zemljišta; ekološki problemi, zaštita, rekultivacija i revitalizacija, sistemska istraživanja i matematičko modelski pristupi.
Dalji pravci razvoja Katedre odvijaće se u smeru: uticaja biološke komponente na stabilnost padina i kosina; uloga podzemnih voda u razvoju erozionih procesa, očuvanju i postizanju vitalnosti šumskih ekosistema; mehanizam nastanka erozionih procesa u šumskim područjima; mogućnost primene materijala za poboljšanje fizičko-mehaničkih karakteristika zemljišta, kao i primena savremenih materijala u izgradnji objekata; korišćenje i zaštita od voda freatskih izdani u oblasti biotehničkih disciplina na erozionim područjima i šumskim ekosistemima u cilju odvodnjavanja, navodnjavanja, sanacije padinskih procesa, uticaja na životnu sredinu, kaptiranja podzemnih voda, sanacije deponija, korišćenja obnovljivih izvora energije; upoznavanje karakteristika pozajmišta i rezervi različitih prirodnih građevinskih materijala (kamen, lomljeni kamen, šljunak, pesak, glina) za potrebe izgradnje pregrada, brana, obaloutvrda i drugo.
Izučavane tematske oblasti su našle primenu i u stručnoj praksi, kroz izradu projekata, studija i izveštaja, koji se odnose na utvrđivanja fizičko-mehaničkih karakteristika zemljišta i definisanja geotehničkih uslova fundiranja i izgradnje vodoprivrednih objekata sa posebnim merama stabilizacije slabo nosivog, nasutog i kolapsibilnog zemljišta. Istraživanja i definisanja kvaliteta i uslova za eksploataciju podzemnih voda i izradu drenažnih objekata. Projektovanje objekata za eksploataciju podzemnih voda, zatim za potrebe isušivanja i navodnjavanja terena i izradu plitkih drenažnih objekata. Radovi vezani za probleme temeljnih iskopa, odnosno za stabilnost temeljnih jama, odvodnjavanja i isušivanja temeljnih jama, podgrađivanje, sa osvrtom na obezbeđenje unutrašnje erozione stabilnosti. Praktična rešenja izgradnje konkretnih objekata i geotehničkih melioracija terena, tehnologije i rasporeda građenja. Projekte rekultivacija degradiranih eksploatacionih prostora površinskih kopova sa proučavanjima i ispitivanjima fizičko‑mehaničkih osobina zemljišta u cilju definisanja najprikladnijeg rešenja tehničke i biološke rekultivacije. U ovim projektima značajno je zastupljeno pitanje protiverozione zaštite kosina tehničkom rekultivacijom modelovanog terena. Stručnih radovi i istraživanja sanacije klizišta i eroziono nestabilnih pojava i procesa primenom tehničkih i bio tehničkih rešenja.
Stručni, odnosno inženjersko-kreativni opus članova Katedre obiluje brojnošću i raznovrsnošću u praksi uspešno primenjenih rešenja. Bogato inženjersko iskustvo ostavilo je pozitivnog traga na dizajniranje nastave iz predmeta koje vode članovi Katedre, dobru pripremu i usmeravanje mladih kolega (studenata) u logiku inženjerskog pristupa i načina rešavanja praktičnih problema. U tom smislu naročito su značajni napori i rezultati koji se postižu u povezivanju teorijskih znanja, dugogodišnjeg rada u struci u oblasti istraživanja, projektovanja i izvođenja radova u rešavanju konkretnih inženjerskih zadataka i izvođenja opita i merenja u laboratorijskim i terenskim uslovima.
Penzionisani članovi katedre:
- dr Tiosav Todorović, redovni profesor;
- dr Vjačeslava Matić, redovni profesor;
- teh. Gradimir Živojinović, laborant.