Katedra za melioracije

Naziv Katedre: Katedra za melioracije
Šef Katedre: dr Vesna Nikolić Jokanović
Zamenik šefa Katedre: dr Jelena Beloica
Sekretar Katedre: MSc Aleksandar Baumgertel

Razvoj Katedre:
Katedra za melioracije je jedna od 3 katedre na Odseku za ekološki inženjering u zaštiti zemljišnih i vodnih resursa. U radu Katedre učestvuje 7 članova, od kojih 1 redovni profesor, 1 vanredni profesor, 2 docenta, 2 asistenta i 1 laborant. U okviru Katedre nalazi se Laboratorija za monitoring kvaliteta zemljišta i Centar za kritična opterećenja terestričnih ekosistema.

Nastavnici i saradnici Katedre izvode nastavu na osnovnim i master akademskim studijama, a nastavnici aktivno učestvuju i u izvođenju nastave na doktorskim studijama. Članovi Katedre učestvuju u naučnoistraživačkom radu i sarađuju sa brojnim institucijama i kolegama iz zemlje i inostranstva.

U skladu sa Bolonjskim procesom, koji je na Šumarskom fakultetu u Beogradu započet školske 2006/07. godine upisom prve generacije studenata, na osnovnim studijama Katedra organizuje i sprovodi nastavu na 5 obaveznih i 4 izborna predmeta. Na master akademskim studijama u okviru studijskog programa Ekološki inženjering u zaštiti zemljišnih i vodnih resursa, modula 2 ‒ Degradacija i zaštita resursa zemljišta, nastava se pohađa iz 3 obavezna i 2 izborna predmeta Katedre.

Na Katedri za melioracije u okviru različitih projekata proučavaju se: šumska i poljoprivredna zemljišta, u različitom stepenu degradirana staništa sa neretko ekstremnim uslovima sredine, mere i tehnike melioracija degradiranih staništa i izbor vrsta za pošumljavanje, poljezaštitni šumski pojasevi i njihova uloga u kontroli eolske erozije. Pored toga proučavaju se vodni ekosistemi (voda kao biotop) njihova revitalizacija i renaturalizacija. U poslednjih pet godina proučavanja u okviru oblasti, koje se proučavaju na Katedri, usmerena su na:

Utvrđivanje stanja, stepena zagađenja zemljišta, fizičke i hemijske degradacije zemljišta, kvaliteta zemljišta, kvaliteta nanosa, degradacija zemljišta i voda kao posledica globalnih promena;
Istraživanja uticaja aerozagađenja na procese acidifikacije zemljišta i istraživanja uticaja matičnog supstrata i biljaka na procese acidifikacije zemljišta;
Istraživanja uticaja režima vlaženja na staništa higrofilnih vrsta u polojima velikih reka.

U okviru istraživanja prirodnih resursa dosadašnja proučavanja Katedre ukazuju na neophodnost i značaj kompleksnijih proučavanja zemljišta i voda (kao biotopa) radi relevantnijih formulacija procesa u ekosistemima, kao i razvijanje i korišćenje modela, i dalje razvijanje kvalitetnih baza podataka.

Katedra za melioracije na Šumarskom fakultetu organizaciono je uspostavljena 1949. godine. Na Katedri su prema Statutu iz 1988. godine razvijani sledeći predmeti: Šumska hidrologija, Protiverozioni agroekosistemi (sadašnja Konzervacija zemljišta), Šumske melioracije, Melioracije poljoprivrednih zemljišta (sadašnje Melioracije zemljišta), Korišćenje voda u šumskim područjima i Šuma i životna sredina.

Prema poslednjoj akreditaciji na Katedri za melioracije organizuje se i sprovodi nastava iz sledećih obaveznih predmeta na osnovnim studijama: Šumske melioracije 1, Šumske melioracije 2, Melioracije zemljišta, Korišćenje voda šumskih područja, Konzervacija zemljišta; i izbornih: Fizika zemljišta, Aerozagađenja i šumska zemljišta, Rekultivacija jalovišta, Zemljište i tehnike bioinženjeringa.

Na master akademskim studijama organizuje se i sprovodi nastava iz sledećih predmeta: Degradacija zemljišta i voda i globalne promene, Šumska hidrologija, Sistemi agrošumarstva, Hemija zemljišta i životna sredina, Ekološki efekti šumskih meliorativnih radova.

U okviru doktorskih studija nastavnici Katedre učestvuju u izvođenju nastave iz sledećih predmeta: Metodologija naučnoistraživačkog rada, Fitoremedijacija, Zagađivanje, kvalitet i zaštita zemljišta, Hidrološki i psamološki efekti protiverozionih radova.

U dugogodišnjem radu Katedre za melioracije realizuje se čitav niz veoma značajnih projekata koje finansiraju ministarstva i privredne organizacije, tako da postignuti rezultati imaju veliki značaj i naučnoistraživački rad je od pojedinačnog dobio interdisciplinarni i multidisciplinarni karakter. Naučnim istraživanjima na Katedri za melioracije obuhvaćene su mnoge istraživačke oblasti, a neke od njih su: šumski ekosistemi i njihov uticaj na promene u životnoj sredini, istraživanja uticaja erozionih procesa na stanje zemljišta i vegetacije i održivo upravljanje zemljištem i vodama.

Rezultati istraživanja koja se sprovode u okviru Katedre za melioracije su dostupni u obliku publikovanih radova, izveštaja i baza pohranjenih podataka. Rezultati su takođe dostupni u obliku izveštaja, studija i projekata izvedenih kroz saradnju sa privredom.

U periodu 1978. do 1989. godina na Katedri su se sprovodila proučavanja poremećaja ekosistema i degradacije životne sredine. Zatim, od 1991. do 2001. godine proučavanja šumskih ekosistema sa aspekta uticaja aerozagađivanja na šumske ekosisteme, i značaja šumskih ekosistema za očuvanje osnovnih prirodnih resursa u Srbiji i proučavanje unapređivanja njihovih zaštitnih i regulatornih funkcija.

Posle 2001. godine naučnoistraživački rad karakterišu dve grupe projekata: projekti nacionalnog programa i projekti tehnološkog razvoja. U grupi projekata iz oblasti tehnološkog razvoja istraživanja su orijentisana na rešavanje aktuelnih problema u kontroli degradacije i ublažavanju njenih posledica, koja treba značajno da doprinesu unapređenju proizvodnje, privrednih efekata i poboljšanja teorijske i materijalne osnove za unapređenje stanja šuma i šumskih zasada.