IZLOŽBA „PEJZAŽ U PROMENI – Fotografije Stevana Kolarovića kao polazište vizuelnih istraživanja studenata Šumarskog fakulteta“ u Domu kulture Studentski grad 17-27. septembar 2024

11/09/24

 

Otvaranje 17. septembra u 19 časova
izložbu će otvoriti prof. dr Nevena Vasiljević, Šumarski fakultet

Na izložbi je prikazan mali deo iz zbirke od oko 4530 fotografija inženjera Stevana Kolarovića (Sremska Mitrovica 1889 – Beograd 1987) koju čuva Šumarski fakultet. Počev od 1916. godine kada je nabavio svoj prvi fotoaparat, godinu dana posle diplomiranja na Šumarskoj akademiji u Zagrebu, Stevan Kolarović je tokom celog svog dugog života beležio stanje šuma i predele koje je upoznavao kao stručnjak za uređivanje šuma, od Sremske Mitrovice gde je radio kao pripravnik, zatim Niša i Aleksinca gde je radio između dva rata, i na kraju Beograda u kome je do penzionisanja 1951. radio kao savetnik u Ministarstvu šuma. Počev od svoje prve izložbe 1947. godine, u brojnim prilikama je javno izlagao fotografije. Objavljene u mnogim knjigama i publikacijama, ove fotografije i danas predstavljaju nezaobilazan vizuelni materijal kada se, na primer, radi o predelima planine Tare, čiji izgled je neumorno pratio. Najveći broj snimaka je sa Fruške gore, iz Srema, sa Tare, planina Istočne Srbije, Kosova, Sandžaka, ali ima materijala i iz Bosne, Hrvatske, primorja. Često se istim mestima više puta vraćao. Zabeležio je sezonske promene u izgledu šuma, vredne primerke dendroflore, divljač, rasadnike i lugarnice. Po sopstvenom svedočenju, prepešačio je 150.000 kilometara tokom svojih obilazaka. Ove dragocene fotografije svedoče o stanju složenih ekosistema šuma Srbije tokom celog jednog dugog ljudskog veka, i predstavljaju vredan dokumentarni ali i umetnički uvid u promene i dugotrajnije procese u pejzažu, kao i efekte erozije ili intervencija poput pošumljavanja.

Tokom 2023. godine uređena je zaostavština inženjera Stevana Kolarovića koju je njegova porodica 1991. godine poverila na čuvanje Šumarskom fakultetu. Fotografske negative i slajdove je ranije popisao i uredio Slaviša Šarenac, a pod rukovodstvom bibliotekarke Gordane Radošević celokupna zbirka je sada adekvatno smeštena u prostoru Biblioteke i registrovana u onlajn bibliotečkoj bazi podataka, a takođe je urađena biografska odrednica. Na ovaj način materijal je postao pristupačniji studentima i istraživačima sa Šumarskog fakulteta, samostalnim istraživačima i kolegama iz drugih institucija, sa namerom da bude koristan u budućim proučavanjima predela Srbije i regiona.

Fotografije Stevana Kolarovića dobijaju svoj novi život i kroz likovne interpretacije studenata Šumarskog fakulteta. Kao deo stalnog uređenja enterijera fakulteta, u svečanoj sali, amfiteatru, skriptarnici i alumni klubu postavljene su kolažne celine od pažljivo kadriranih i uklopljenih snimaka pejzaža Srbije iz naše zbirke. Studentkinje master studija Tehnologija drveta Anja Rakonjac i Sofija Plavšić, pod mentorstvom profesorke Jelene Matić, odabrale su i obradile fotografije koje sada predstavljaju trajni element prostora Šumarskog fakulteta i vizuelni podsetnik na lepote našeg prirodnog nasleđa, i na ulogu u njegovom očuvanju i unapređenju koju treba da nose stručnjaci obrazovani na Šumarskom fakultetu.

Izložba „Pejzaž u promeni“ donosi interpretacije Kolarovićevih fotografija iz perspektive studenata Pejzažne arhitekture. Kao deo istraživanja transformacije predela, sprovedenog u okviru izbornog predmeta Estetika pejzaža, studenti su imali na raspolaganju georeferenciran izbor iz zbirke fotografija, koji je dr Boris Radić pripremio imajući u vidu nekoliko različitih tipova predela Srbije. Studenti su zatim na izabranoj temi i lokaciji analizirali stanje predela nekad i sad, istražujući dostupne izvore, u procesu rada koji su vodile dr Suzana Gavrilović (upoznavanje sa osnovnim principima i alatima vizuelne procene predela) i dr um. Milena Putnik (upoznavanje sa umetničkim istraživačkim postupcima). Izvodi iz studentskih istraživanja obuhvataju izabrane fotografije iz zbirke, rezultate studentskog samostalnog istraživanja i izbor preuzetih tekstualnih i fotografskih referenci kojima potkrepljuju svoju analizu pejzaža.

Ova izložba teži da pokaže ne samo dokumentarnu i estetsku vrednost fotografija Stevana Kolarovića, već i da pokaže da je prava vrednost baštine u njenoj upotrebi i značenjima koja od nje danas dobijamo. Kao svedočanstvo o razvoju pejzaža i šuma Srbije, zbirka fotografija Stevana Kolarovića doprinosi istorijskom znanju o našim predelima. Razvoj jednog predela, pošumljavanje ili erozija predstavljaju dugotrajne procese koje je nemoguće sagledati u kratkom vremenskom roku. Takođe, svest o stanju naše životne sredine i njenoj ubrzanoj degradaciji mnogo će se lakše probuditi kada se suočimo sa fotografskim svedočanstvom nekadašnjeg stanja ovih predela.

Učestvuju studenti Sofija Jokić, Damjan Stanišić, Iva Petrović, Nađa Nikić, Vuk Tomović, Kristina Babović, Jelena Dimitrijević, Tamara Vorkapić, Nikolina Svilar, Đorđi Gligoroski, Dragana Stojkov, Andrea Inđić, Jelena Petrović, Andrija Petrović, Ivana Malović, Milica Ćosić, Anđela Mrdović, Anđela Srejić, Marija Jakovljević, Nađa Anđelković, Biljana Radić, Dragana Balać, Nađa Mitrović, Jelena Čanković (osnovne studije Pejzažne arhitekture i hortikulture), Anja Rakonjac i Sofija Plavšić (master studije Tehnologije drveta).

Realizacija izložbe: dr um. Milena Putnik, u saradnji sa dr Suzana Gavrilović, mr Jelena Matić, dr Boris Radić i bibliotekar Gordana Radošević, Šumarski fakultet u Beogradu. U segmentu trajne postavke na Šumarskom fakultetu pripremu za štampu i fotografisanje uradio je dipl. inž. Jovan Mitrović, dok je za izradu panoa i montažu bio zadužen stručno tehnički saradnik Marko Stojičić. Zahvaljujemo Ivanu Petroviću na savetima i pomoći tokom trajanja projekta i pripreme izložbe, i Svetlani Dingarac na ljubaznosti za ustupanje fotografija za potrebe prikaza studentskog istraživanja. Izložba je realizovana kao deo projekta uređenja i prezentacije zbirke fotografija Stevana Kolarovića, finansiranog od strane Ministarstva kulture 2023. godine.